PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE HIPNOZY: HIPNODIAGNOZA I HIPNOTERAPIA
Hipnoza jest specyficznym stanem psychofizycznym, który umożliwia pełniejsze rozumienie funkcjonowania organizmu i zachodzących w nim procesów oraz ingerowanie w jego działanie. Hipnodiagnoza polega na wykorzystaniu transu hipnotycznego w procesie diagnozowania na przykład poprzez wydobywanie odległych czy ukrytych wspomnień powstałych np. w wyniku traumy, a istotnych dla procesu leczenia na drodze regresji, prowadzenie wywiadu w stanie hipnotycznym (Gapik, 1990).
Natomiast psychoterapia wykorzystująca zjawisko hipnozy (hipnoterapia) posługuje się tym stanem, by zwiększać dobrostan psychiczny lub fizyczny, zatem pomaga w odzyskaniu zdrowia psychicznego i/lub fizycznego (ibidem).
Leczące działanie przypisuje się trzem głównym sposobom działania:
- umożliwienie poprzez stan hipnotyczny odreagowania zalegających lub stłumionych emocji (często wykorzystywana przez psychoanalizę w leczeniu reakcji nerwicowych),
- wprowadzanie sugestii hipnotycznej lub posthipnotycznej podczas „snu” hipnotycznego,
- uczenie odpowiednich reakcji (hipnoterapia behawioralna).
Hipnoza jest nadal stosowana w medycynie, głównie w chirurgii, stomatologii oraz położnictwie. Jej najcenniejszym wkładem jest działanie zmniejszające odczuwanie bólu podczas operacji, zabiegów lub bolesnych badań, a także zwiększanie komfortu psychicznego, przywracanie spokoju oraz odprężenia.
Do dziś przeprowadzono bardzo wiele operacji i zabiegów chirurgicznych oraz stomatologicznych przy znieczuleniu wywołanym hipnozą, było to jednak w większości w połowie XX wieku. (Chertok, 1989). Analgezję hipnotyczną wykorzystywano także w położnictwie w celu zmniejszenia bólów porodowych uzyskując różne stopnie znieczulenia. Jak podaje Chertok (op. cit.) kobiety rodzące mogły czuć skurcze macicy bez bólu, ból mógł być znacznie zmniejszony ale odczuwalny, nie wywierając wpływu na stan i zachowanie rodzącej.
Nie jest prawdą, że najszersze zastosowanie znajduje hipnoza w psychiatrii, ponieważ osiągniecie tego stanu jest znacznie utrudnione u osób chorych psychicznie oraz z uszkodzeniami OUN (Gapik, 1990).
Do hipnoterapii jako metody głównej lub wspierającej (w zależności od problemów pacjenta) kwalifikują się osoby prowadzone przez psychologów klinicznych z takimi zaburzeniami, jak: nerwice, zaburzenia rozwoju osobowości, uzależnienia (od środków psychoaktywnych oraz emocjonalne), problemy przystosowawcze, fobie i lęki (np. przed ekspozycją społeczną lub przed kontaktem seksualnym), problemy osobiste, zaburzenia i choroby psychosomatyczne (ibidem).
J. Hadley i C. Staudacher sugerują, że najczęstsze problemy, z którymi przychodzą pacjenci do gabinetów psychologicznych i względem których można stosować hipnoterapię to:
problemy z nadwagą, chęć rzucenia palenia, chęć redukcji stresu, fobie i lęki społeczne, panowanie nad bólem, chęć łagodniejszego przeżycia porodu naturalnego przy jak najmniejszej ilości przyjętych środków farmakologicznych, umacnianie poczucia własnej wartości, zwiększanie motywacji, zwiększanie efektywności uczenia się, zwiększanie osiągnięć sportowych, pobudzanie kreatywności, zaburzenia snu, urazy z dzieciństwa, problemy zdrowotne oraz problemy ze stratą i żałobą, itp. (Hadley, Staudacher, 1997).
Autorzy: E. Łopacka-Sęczyk, A. Machaj
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
